Na siłowni i na basenie – jak dbać o komfort i higienę skóry poza domem?

Artykuł powstał przy współpracy z Tarchomińskimi Zakładami Farmaceutycznymi „Polfa” Spółka Akcyjna

Nasza skóra zajmuje powierzchnię ok. 1,5–2,0 m2 ¹. Na co dzień staramy się o nią dbać, odpowiednio ją oczyszczając i nawilżając. Ale czy wiesz, że niekiedy to nie wystarczy? Zdarza się, że w sprzyjających warunkach atakują ją chorobotwórcze drobnoustroje. Szczególnie lubią ją grzyby.

Wiele osób mogło się zresztą o tym przekonać, bo grzybice skóry, stóp i paznokci to jedne z częściej występujących dermatoz, którymi stosunkowo łatwo się zarazić.

Nasza skóra ma co prawda mechanizmy, które bronią ją przed grzybami. Rogowa warstwa naskórka oraz jej zrogowaciałe przydatki stwarzają trudne warunki dla inwazji i rozwoju tych mikroorganizmów ². Jeśli jednak nasza skóra jest sucha lub nadmiernie się poci, dojdzie do podrażnienia lub przerwania ciągłości tkanek lub też upośledzone zostaną miejscowe mechanizmy obronne, grzyby z łatwością przenikną przez powierzchnię skóry i zapoczątkują zakażenie.

Gdzie można się zarazić grzybicą?

Grzybica teoretycznie może zaatakować każdego, ale w praktyce najczęściej dotyka osoby z obniżoną odpornością oraz chorobami takimi jak cukrzyca czy niedoczynność tarczycy.

Jej pojawieniu się sprzyja też przebywanie w dużych skupiskach ludzi, gdzie panują idealne warunki do wzrostu grzybów, czyli wilgoć i ciepło. Ryzyko zachorowania jest więc wyższe na basenie, saunie, siłowni, klubie fitness, sali gimnastycznej i w hotelowej łazience. Rośnie również w sytuacjach, kiedy zakładamy niezdezynfekowane obuwie, np. wypożyczane na lodowisku łyżwy, obuwie narciarskie na stoku albo tenisówki do gry w kręgle.

Pojawieniu się grzybicy sprzyja też praca w wysokich temperaturach, zwłaszcza w odzieży wykonanej ze sztucznych tworzyw i w zakrytych butach. Dotyczy to zwłaszcza górników, hutników oraz rolników.

Na jej wystąpienie narażeni są też sportowcy, w przypadku których mówi się nawet o "stopie atlety". Pojawiające się na niej zmiany grzybicze są efektem pocenia się stóp wskutek wykonywanych ćwiczeń oraz noszenia nieprzewiewnego obuwia ³.

W przypadku grzybicy to nie brak higieny jest winny, wręcz przeciwnie – niekiedy to właśnie jej nadmiar, zwłaszcza kontakt z wyjaławiającymi skórę detergentami, może sprzyjać jej rozwojowi. Sucha i uszkodzona skóra znacząco zwiększa ryzyko grzybicy.

Regularnie dbaj więc o prawidłowe nawilżenie skóry. To szczególnie ważne, jeśli jesteś osobą aktywną i częściej bierzesz prysznic, np. po treningu. Nadmierna higiena może sprzyjać przesuszaniu się skóry i uszkodzeniu bariery hydrolipidowej.

Gdzie występuje?

Najczęściej spotykanymi postaciami klinicznymi grzybicy skóry są: grzybica skóry gładkiej, skóry owłosionej głowy, stóp oraz paznokci.

Zmiany zlokalizowane na skórze są dobrze odgraniczone od otoczenia. Są pojedyncze lub mnogie. W obwodzie nierzadko występuje nasilony stan zapalny i pojawiają się grudki oraz pęcherzyki.

W grzybicy stóp najczęściej zajęte są przestrzenie pomiędzy III i IV palcem stopy (odmiana międzypalcowa). Obserwujemy wtedy zaczerwienienie i złuszczanie się skóry. Z kolei liczne pęcherzyki w okolicy śródstopia sugerują odmianę potnicową grzybicy. Jeśli natomiast nadmiernie zrogowaciały naskórek obserwujemy na podeszwach i bocznych częściach stopy, rozpoznaje się odmianę złuszczającą ⁴.

U osób dorosłych dość często występuje też grzybica paznokci rąk lub stóp, w przypadku której zajęte są paznokcie palców zewnętrznych. Ich pojawieniu się sprzyja noszenie niewygodnego obuwia, który powoduje ucisk i zgniatanie płytek paznokciowych, a w konsekwencji ich deformację. Paznokieć staje się wtedy łamliwy, pogrubiony, przebarwiony i nadmiernie zrogowaciały ⁵.

Jak leczy się grzybicę?

W leczeniu grzybicy najczęściej stosuje się preparaty zewnętrzne w postaci żelu i aerozolu, które są skuteczne i dobrze tolerowane, a przy tym łatwe w aplikacji. Jednym z nich jest Miconal, lek OTC z mikonazolem (dostępny bez recepty), który działa przeciwgrzybiczo i przeciwbakteryjnie.

Miconal występuje w dwóch postaciach – w formie żelu i aerozolu. Miejscowe stosowanie preparatu Miconal, aerozol zaleca się w grzybiczych zakażeniach skóry (grzybica głowy, tułowia, rąk, stóp i między palcami, pach, pachwin) oraz w zakażeniach mieszanych grzybiczo-bakteryjnych ⁶. Natomiast Miconal w postaci żelu jest stosowany miejscowo przede wszystkim w grzybiczych zakażeniach skóry i paznokci oraz w grzybicach wtórnie zakażonych przez bakterie ⁷.

Forma aerozolu niesie dodatkowo szereg korzyści dla pacjenta. Zapewnia łatwą, higieniczną i równomierną aplikację cienkiej warstwy leku bezpośrednio na skórę, zwłaszcza na większe powierzchnie, owłosione partie ciała i w miejsca trudno dostępne. Zmniejsza tym samym ryzyko rozszerzenia infekcji na inne okolice ciała. Kluczową zaletą aerozoli jest dodatkowe działanie chłodzące i przeciwświądowe ⁸. Miconal w aerozolu nie zawiera pudru i nie zostawia śladów na ubraniach ⁶.

Grzybica lubi nawracać. Stąd ważne jest zastosowanie odpowiednich leków miejscowych, ale też działań profilaktycznych.

Nigdy też nie pożyczaj swoich przyborów higienicznych, zwłaszcza ręczników, grzebieni i szczotek oraz pilniczków i obcinaczek do paznokci.

Rozpoznanie grzybicy w obrębie stóp oznacza, że zarodniki grzybów znajdują się też w obuwiu i skarpetach. Samo ich umycie i wypranie nie wystarczy. Trzeba je odpowiednio zdezynfekować.

Pod względem częstości występowania pierwsze miejsce zajmuje grzybica paznokci, drugie – grzybica stóp.

Grzybica to choroba powszechna, która może pojawić się w każdym wieku. Atakuje osoby zdrowe, również te aktywne fizycznie (często dotyczy sportowców).

Po zdiagnozowaniu grzybicy skóry głowy trzeba zdezynfekować wszystkie grzebienie, szczotki i akcesoria do włosów.

Nazwa produktu leczniczego: Miconal, 3,29 mg/g, aerozol na skórę, zawiesina. Nazwa powszechnie stosowana substancji czynnej: miconazoli nitras. Dawka substancji czynnej lub stężenie substancji czynnej: 1 g zawiesiny zawiera 3,29 mg mikonazolu azotanu (Miconazoli nitras). Postać farmaceutyczna: Aerozol na skórę, zawiesina. Jednorodna zawiesina barwy biało-beżowej. Wskazania do stosowania: Mikonazol jest stosowany miejscowo: w grzybiczych zakażeniach skóry (grzybica głowy, tułowia, rąk, stóp i między palcami, pach, pachwin); w zakażeniach mieszanych grzybiczo-bakteryjnych. Przeciwskazania: Nadwrażliwość na mikonazol lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Nie należy stosować produktu w leczeniu zakażeń grzybiczych owłosionej skóry głowy, paznokci, błon śluzowych oraz na zranioną skórę. Podmiot odpowiedzialny: Tarchomińskie Zakłady Farmaceutyczne "Polfa" Spółka Akcyjna, 03-176 Warszawa, ul. A. Fleminga 2

Nazwa produktu leczniczego: Miconal, 20mg/g żel. Nazwa powszechnie stosowana substancji czynnej: miconazolum. Dawka substancji czynnej lub stężenie substancji czynnej: 1 g żelu zawiera 20 mg mikonazolu (Miconazolum). Postać farmaceutyczna: Bezbarwny lub słomkowy, przezroczysty lub lekko opalizujący żel. Wskazania do stosowania: Mikonazol jest stosowany miejscowo: w grzybiczych zakażeniach skóry i paznokci; w grzybicach wtórnie zakażonych przez bakterie. Przeciwskazania: Nadwrażliwość na mikonazol lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Podmiot odpowiedzialny: Tarchomińskie Zakłady Farmaceutyczne "Polfa" Spółka Akcyjna, 03-176 Warszawa, ul. A. Fleminga 2

To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania i tylko wtedy, gdy jest to konieczne. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.

Profilaktyka najważniejsza!

Samo leczenie jest jednak niewystarczające. Bardzo ważne jest przestrzeganie zasad, które mogą zmniejszyć ryzyko zachorowania. Pamiętaj:

• Na basenie, w saunie i łaźni zawsze noś własne klapki.
• Używaj ich również, biorąc prysznic w hotelowej łazience, akademiku lub sanatorium.
• Nie pożyczaj swojego obuwia i samemu też się nim nie dziel.
• Kupuj dobrej jakości buty, najlepiej z oddychających materiałów. Zawsze przymierzaj je przed zakupem, by upewnić się, że nie są za ciasne.
• Noś też dobre jakości skarpetki (bambusowe, bawełniane) i zmieniaj je każdego dnia.
• Zawsze używaj własnego ręcznika i pierz go w wysokich temperaturach (co najmniej 60° C).
• Nie głaszcz zwierząt, których nie znasz, zwłaszcza bezdomnych i dzikich.

Dbaj o swoją odporność. Codziennie pielęgnuj skórę, stosując dobrej jakości preparaty, np. POLDERMIN COMPLEX*

*POLDERMIN COMPLEX – wyrób medyczny w postaci kremu intensywnie nawilżającego skórę ciała i twarzy, stosowany w zapobieganiu jej wysychania

Numer materiału: MIC/456/24/03/2023

Artykuł powstał przy współpracy z Tarchomińskimi Zakładami Farmaceutycznymi "Polfa" Spółka Akcyjna

Bibliografia:

¹ Wolski T., Kędzia B., Farmakoterapia skóry. Cz. 1. Budowa i fizjologia skóry, Postępy Fitoterapii 2019; 20(1): 61–67.

² Hejniak B., Epidemiologia zakażeń grzybiczych skóry i jej przydatków u dzieci w regionie łódzkim w latach 1988–1997, dostęp: https://media.statsoft.pl/_old_dnn/downloads/epidemiologiazakazen.pdf [7.03.2023 r.].

³ Kamińska-Winciorek G, Brzezińska-Wcisło L, Stopa atlety w badaniach własnych – częstość występowania i charakterystyka kliniczna, Postępy Dermatologii i Alergologii XXII; 2005/2, 87-93.

⁴ Kapuściok J., Skuteczna ochrona przed grzybicą stóp Co warto wiedzieć? Kosmetologia Estetyczna 2014, vol. 3/2, 150–152.

⁵ Gradowicz B., Grzybica paznokci. Czynniki ryzyka, profilaktyka, metody leczenia i pielęgnacji, Kosmetologia Kosmetyczna 5, 2019, vol. 8, 599–600.

⁶ Charakterystyka Produktu Leczniczego, Miconal 3,29 mg/g aerozol na skórę, zawiesina

⁷ Charakterystyka Produktu Leczniczego, Miconal 20 mg/g, żel⁸ Sikorska M, Czarny J, Nowicki R. J, Skuteczność mikonazolu w leczeniu grzybiczych zakażeń skóry i paznokci, Aesthetica, nr I (31)/20219